ماده ۳۳۶ قانون مدنی شرایط پرداخت اجرت المثل را بیان کرده است. در سال ۱۳۸۱ و با اصلاح برخی از مواد این قانون تبصره ای به این ماده اضافه شد که صراحتا امکان دریافت اجرت المثل ایام زوجیت توسط زن و شرایط دریافت آن را بیان کرد. در ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده نیز آمده است که دادگاه ضمن رای طلاق اجرت المثل ایام زوجیت مطابق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی را تعیین می کند.
تبصره ۶ ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب ۱۳۷۱ نیز قبل از این دو قانون پرداخت اجرت المثل دوران زندگی مشترک را در صورت وجود شرایطی امکانپذیر می داند.
بنابراین با در نظر گرفتن همه این قوانین می توان گفت شرایط دریافت اجرت المثل عبارت است از:
زن در زندگی مشترک کارهایی را انجام دهد که وظیفه شرعی او نباشد.
از نظر عرف برای انجام این کارها دستمزد و اجرت پرداخت شود.
انجام این کارها به دستور شوهر باشد.
زن این کارها را بدون قصد مجانی کار کردن(تبرع) انجام داده باشد.
این شرایط توسط قاضی احراز و در دادگاه ثابت شود.
در صورت طرح دعوای طلاق، طلاق به درخواست زن نباشد.
طرح دعوای طلاق به درخواست مرد ، ناشی از سوءرفتار زن نباشد.